BİR KOÇLUK ARACI OLARAK ÇOKLU ZEKA KURAMI
Gardner'a Göre Zekanın Tanımı:
Gardner'a göre zeka, gerçek yaşam problemlerini ya da hayatın içinde karsılaşacağımız zorlukları teker teker çözmek, işe yarar ürünler üretmek ve yeni problemler bulmak ya da yaratmak için gerekli olan problem çözme becerilerinin kullanılmasıdır. Gardner ayrıca zekanın biyopsikolojik bir potansiyel olduğunu ve kültürel değerlerden derinlemesine etkilendiğini savunmuştur.
Gardner'ın Çoklu Zeka Kuramını Anlamak
Çoklu Zeka Kuramına göre insan aklı/beyni milyonlarca yıl içinde 7 değişik beceri alanı geliştirmiştir. Bunlar dilsel, mantıksal-matematiksel, müziksel, alansal, sosyal ve kişiye dönük zeka olarak adlandırılır. Daha sonra yapılan araştırmalarla bu alanlara bir beceri alanı daha (doğacı zeka) eklenmiştir. Her sosyal rol bu zekaların bileşimini gerektirmektedir.
Gardner'a göre herhangi bir alanla ilgili olan bir işin yapılmasında genellikle birden fazla zeka türü kullanılmaktadır. Örneğin matematik alanındaki faaliyetler genellikle, mantıksal-matematiksel ve uzaysal zekanın birlikte çalışması gerektirmektedir. Bunun yanında bir alanda yetenekli olmanın birden çok yolu bulunmaktadır. Uzaysal becerilerde çok az yeteneği olan bir birey, temel olarak sözel ve mantıksal-matematiksel zekaya dayanan anlamsal stratejileri kullanarak, uzaysal görevlerle ilgili çok yüksek düzeyde başarı elde edebilmektedir.
Bir Koç danışanının zeka türünü öğrendiğinde; kendisine geldiği konu ile ilgili güçlü sorularını ve ilerleyen süreçlerde metafor kullanımını bu bilgiyle ilerletebilir.
Aşağıda zeka türleri ve Güçlü soru kullanım örnekleri yer almaktadır.
Gardner'in çoklu zeka kuramında bahsettiği sekiz tür zeka ayrıntılarıyla şöyledir:
1.Mantıksal-Matematiksel Zeka
2.Görsel-Uzaysal Zeka
3.Müziksel-Ritmik Zeka
4.Bedensel-Kinestetik Zeka
5.Sosyal Zeka
6.İçsel Zeka
7.Sözel-Dil Zekası
8.Doğa Zekası
SÖZEL DİL ZEKASI
Bu zeka; bir bireyin kendi diline ait kavramları bir masalcı, bir konuşmacı veya bir politikacı gibi sözlü olarak ya da bir şair, bir yazar, bir editör veya bir gazeteci gibi yazılı olarak etkili bir şekilde kullanabilmesi kapasitesidir. Sözel-dil zekası, dili, başkalarını bir işi yapmak için ikna etmek, başkalarına belli bir konuda bilgi sunmak veya başkalarına belli bir işin nasıl yapılacağını açıklamak gibi dil ile ilgili bütün faaliyetleri içerir. Sözel-dil zekası kuvvetli olan bireyler, işiterek, kelimeleri görerek, konuşarak, okuyarak, tartışarak ve başkaları ile karşılıklı iletişime girerek en iyi öğrenirler.
Sözel-dil zekası kuvvetli olan bir kişi;
Normal öğrencilerden daha iyi yazar.
Uzun hikayeler ve fıkralar anlatır.
İsimler, yerler ve tarihler hakkında iyi bir hafızaya sahiptir.
Yaşına göre iyi bir kelime haznesine sahiptir.
Başkalarıyla yüksek düzeyde sözel iletişime girer.
Tekerlemeleri ve kelime oyunlarını çok sever.
Kitap okumayı çok sever.
Öğrendiği yeni kelimeleri anlamlarına uygun olarak konuşma veya yazı dilinde kullanır.
Dinleyerek öğrenmeyi sever.
Güçlü Bir Soru örneği!
Kelimelerle aranızın iyi olduğunu görüyorum. Bana bu konuyu daha farklı nasıl anlatabilirsiniz?
MANTIKSAL - MATEMATİKSEL ZEKA
Mantıksal-matematiksel zeka, bir bireyin bir matematikçi, bir vergi memuru veya bir istatistikçi gibi sayıları etkili bir şekildekullanabilmesi ya da bir bilim adamı, bir bilgisayar programcısı veya bir mantık uzmanı gibi sebep-sonuç ilişkisi kurarak olayların oluşumu ve işleyişi hakkında etkili bir şekilde mantık yürütebilmesi kapasitesidir. Mantıksal-matematiksel zekaya sahip olan bireyler,nesneleri belli kategorilere ayırarak, olaylar arasında ilişkiler kurarak, nesnelerin belli özelliklerini sayısallaştırarak ve olaylar arasındaki soyut ilişkiler üzerinde kafa yorarak en iyi öğrenirler.
Mantıksal-matematiksel zekası kuvvetli olan bir kişi;
Olayların işleyişi hakkında çok soru sorar.
Matematik dersini çok sever.
Mantıksal bulmacaları çözmeyi ve satranç gibi stratejik oyunları oynamayı çok sever.
Matematiksel hesaplama oyunlarını oynamayı çok sever.
Bilgisayar oyunlarını ilginç bulur.
Yaşıtlarına kıyasla soyut düşünebilme veya sebep-sonuç ilişkisi kurabilme kabiliyetleri çok iyi gelişmiştir.
Makinelerin nasıl çalıştığına dair çok soru sorar.
Güçlü Bir Soru!
Nesnelerin nasıl çalıştığını çözmekten hoşlandığınızdan bahsettiniz. Şimdi bu soruna, çarkları olan sistematik bir makine gibi bakarsak; size göre asıl sorun hangi bölgede görünüyor olabilir?
GÖRSEL -UZAYSAL ZEKA
Görsel-uzaysal zeka, bir insanın bir avcı, bir izci ya da bir rehber gibi görsel ve uzaysal dünyayı doğru bir şekilde algılaması veya bir dekoratör, bir mimar ya da bir ressam gibi dış dünyadan edindiği izlenimler üzerine değişik şekiller uygulaması kapasitesidir. Görsel-uzaysal zekaya sahip insanlar, yer, zaman, renk, çizgi, şekil, biçim, desen gibi olgulara ve bu olgular arasındaki ilişkilere karşı aşırı hassas ve duyarlıdırlar. Görsel zekası güçlü olan bireyler, varlıkları, olayları veya olguları görselleştirerek ya da resimlerle, çizgilerle ve renklerle çalışarak en iyi öğrenirler.
Görsel-uzaysal zekası kuvvetli olan bir kişi;
Renklere karşı çok hassas ve duyarlıdır.
Haritaları, çizelgeleri, diyagramları veya tabloları yazılı materyallerden daha kolay okur.
Sanat içerikli etkinlikleri sever.
Yaşa göre yüksek düzeyde beceri gerektiren figürleri ve resimleri çizer.
Filmleri, slaytları ve benzeri diğer görsel sunuları izlemeyi sever.
Okurken, kelimelere oranla resimlerden veya tablolardan daha çok öğrenir.
Güçlü Bir Soru!
Bir yazı yazarken ana hatlar çıkardığınızda ve böylelikle detayların farkına vardığınızdan bahsetmiştiniz. Bu konuyla ilgili olarak, kaç ana hat çıkarabilirsiniz?
MÜZİKSEL RİTMİK ZEKA
Müziksel-ritmik zeka, bir kişinin bir besteci, bir müzisyen ya da bir şarkıcı gibi müzik formlarını algılaması, ayırt etmesi ve ifade etmesi kabiliyetleridir. Müziksel-ritmik zekası güçlü olan insanlar, sadece müziksel eserleri kolayca hatırlamazlar, fakat aynı zamanda olayların oluşumunu ve işleyişini müziksel bir dille düşünmeye, anlamaya, yorumlamaya ve ifade etmeye çabalarlar. Müziksel-ritmik zekaya sahip olan bireyler, en iyi ve etkili olarak ritim, melodi ve müzikle öğrenirler.
Müziksel-ritmik zekası kuvvetli olan bir öğrenci;
Şarkıların melodilerini çok iyi hatırlar.
Bir müzik aletini çalar ya da çalmayı ister.
Müzik dersini çok sever.
Konuşurken veya hareket ederken elleri ve ayakları ile ritim tutar.
Ders çalışırken farkında olmadan masaya vurarak ritim tutar.
Çevresindeki seslere karşı aşırı duyarlı ve hassastır.
Ders çalışırken veya bir şey öğrenirken müzik dinlemekten çok hoşlanır.
Güçlü Bir Soru!
Müziğe karşı duyarlı olduğunuzdan ve böylelike kafanızı rahatlattığınızdan bahsetmiştiniz. Sizce bu konuyla ilgili olarak, müziği nasıl kullanabiliriz?
BEDENSEL KİNESTETİK ZEKA
Bedensel-kinestetik zeka ile bir kişinin bir aktör, bir atlet ya da bir dansçı gibi düşünce ve duygularını anlatmak için vücudunu kullanmadaki ustalığı veya bir heykeltıraş, bir cerrah ya da bir tamirci gibi ellerini kullanma ve elleriyle yeni şeyler üretme kabiliyetleri kastedilir. Bu tür zeka alanı, koordinasyon, denge, güç, esneklik ve hız gibi bazı özel fiziksel yetenekleri ve bu yeteneklerin hepsinin bir arada işlemesini sağlayan dokunsak nitelikteki bazı özel becerileri de içermektedir. Bu zeka türüne sahip insanlar, en iyi yaparak-yaşayarak, dokunarak, hareket ederek ve ilk elden tecrübe ederek öğrenirler.
Bedensel-kinestetik zekası kuvvetli olan bir kişi;
Birden fazla sportif faaliyetlerde başarılıdır.
Bir yerde uzun süre kaldığında hareket etmeye, kımıldamaya veya ritim tutmaya başlar.
Başkalarının jestlerini, mimiklerini ve yüz ifadelerini kolaylıkla taklit eder.
El becerileri gerektiren etkinliklerde çok başarılıdır
Bir şeyi parçalarına ayırmayı ve tekrar birleştirmeyi çok sever.
Bir şeyi en iyi yaparak ve yaşayarak öğrenir.
Güçlü Bir Soru!
Harika bir dengeye sahip olduğunuzu ve böylelikle spor dallarında çok başarılı olduğunuzdan bahsetmiştiniz. Bu konuyla ilgili olarak, denge tam olarak nerede bozuluyor olabilir?
SOSYAL ZEKA
Sosyal zeka, bir insanın bir öğretmen, bir terapist ya da bir pazarlamacı gibi çevresindeki insanların duygularını, ilgilerini, isteklerini ve ihtiyaçlarını anlama, ayırt etme ve karşılama kapasitesidir. Sosyal zekası güçlü olan kimselerin bir grup içerisinde grup üyeleri ile işbirliği yapma, onlarla uyum içinde çalışma ve bu kişilerle sözlü ve sözsüz iletişim kurma gibi yetenekleri söz konusudur. Bu zeka türüne sahip insanlar, genellikle başka insanların ilgilerini ve ihtiyaçlarını çok iyi algılarlar ve denilebilir ki onların duygularını, düşüncelerini ve karakterlerini adeta yüzlerinden okurlar.
Sosyal zekası kuvvetli olan bir kişi;
Arkadaşlarıyla sosyalleşmeyi sever.
Grup içerisinde doğal bir lider görünümündedir.
Dışarıda iken kendi başının çaresine bakabilir.
Başkaları ile birlikte çalışmayı sever.
Başkaları daima onunla birlikte olmak ister.
Başkalarını önemser.
Empati yeteneği çok iyi gelişmiştir.
Bir şeyi başkalarıyla işbirliği yaparak, onlarla paylaşarak ve onlara öğreterek öğrenmeyi sever.
Güçlü Bir Soru!
İyi bir insan olduğunuzdan ve adalet duygunuzdan bahsettiniz. Şimdi size göre bu konuda adaletli görünmeyen nedir?
İÇSEL ZEKA
İçsel zeka, bir kişinin kendisini tanıması ve kendisi hakkında sahip olduğu bu bilgi ve anlayış ile çevresinde uyumlu davranışlar sergilemesi yeteneğidir. Bu zeka türü ile bir kişinin kendisini objektif olarak başkalarının gözüyle görebilmesi kabiliyetidir. İçsel zeka, bir kişinin kendisinin zayıf ve güçlü olduğu yönlerini anlaması, kim olduğunu, ne yapmak istediğini ve neyi yapmak istemediğini veya çeşitli durumlarda nasıl davranması, nelere yönelmesi ve nelerden uzak durması gerektiğini bilmesi ve bütün bunlara bağlı olarak da hayatında doğru kararlar almasıdır.
İçsel zekası kuvvetli olan bir kişi;
Bağımsız olma eğilimindedir.
Kendisinin zayıf ve güçlü yanlarını bilir.
Hakkında çok fazla bahsetmediği en az bir ilgisi, hobisi veya uğraşısı vardır. Hayattaki amacının ne olduğuna ilişkin iyi bir anlayışa sahiptir.
Duygularını, hislerini ve düşüncelerini açıklıkla dile getirir.
Hayattaki başarılarından ve başarısızlıklarından ders almasını bilir.
Kendine güveni yüksektir.
Güçlü Bir Soru:
Hem kendinizi çok eleştirdiğinizden hem de insanları çok fazla yargıladığınızdan bahsettiniz. Size göre Bunun böyle olmasının sonucunda siz hayatınıza nasıl bir yorum katıyor olabilirsiniz?
DOĞA ZEKASI
Doğa zekası ile bir kişinin bir biyolog yaklaşımıyla hayvanlar ve bitkiler gibi yaşayan canlıları tanıma, onları belli karakteristik özelliklerine bağlı olarak sınıflandırma ve onları diğerlerinden ayırt etme kabiliyeti veya bir jeolog yaklaşımıyla dünya doğasının bulutlar, kayalar veya depremler gibi çeşitli karakteristiklerine karşı aşırı ilgili ve duyarlı olması kastedilmektedir. Doğa zekası kuvvetli olan bireyler, doğa olaylarına karşı çok hassastırlar ve toprakla uğraşmayı, hayvan beslemeyi veya bitki yetiştirmeyi çok severler.
Doğa zekası kuvvetli olan bir kişi;
Çevre bilinci çok iyi gelişmiştir.
Doğaya, hayvanat bahçelerine veya tarihsel müzelere olan gezileri çok sever.
Doğa olaylarına karşı çok hassas ve duyarlıdır
Ekoloji, doğa, bitkiler, hayvanlar vb. gibi konuları işlerken çok meraklanır.
Kuş beslemek, kelebek ve böcek koleksiyonu oluşturmak gibi doğa ile ilgili projelere katılmayı çok sever. Toprakla oynamayı ve bitki yetiştirmeyi çok sever.
Güçlü Bir Soru!
Doğanın içinde dengede hissediyorum demiştiniz. Size göre doğada bulduğunuz dengeyi işyerinizde bulmak için ihtiyacınız olan tam olarak ne olabilir?
BLOG ARŞİVİ İÇİN TIKLAYINIZ